ANITKABİR

Anıtkabir, Ankara’nın hemen hemen ortasındadır. Kızılay’dan veya Ulus Meydanı’ndan Anıtkabir’e gitmek isyeten bir kişi, adı geçen yerlerden bir dolmuşa veya belediye otobüslerinden birine binmeli ve Tandoğan Meydanı’nda inmelidir. Tandoğan Meydanı’ndan Anıtkabir’e az yokuşlu bir asfalt uzanır. Asfalt yolun hemen yokuşa yöneldiği yerde, Anıtkabir’in parkı başlar.

BARIŞ PARKI

Anıtkabir’in kurulduğu tepedeki ağaçlık, uluslararası nitelikte bir “Barış Parkı”dır. Anıtkabir yapılırken, toprak kaymasını önlemek amacı ile tepenin ağaçlandırılması teknik bir tedbir olarak uzmanlarca öğütlenmişti. Anıtkabir yapımı ile görevli komisyon, uzmanların öğütlerine uyarak burada bir park yapılmasına karar verdi. Bu düşünce, daha sonra geliştirildi ve Anıtkabir çevresinin “Barış Parkı” olarak değerlendirilmesi sağlandı. Barış Parkı, dünyadaki bütün devletlerden, isteyenlerin, gönderecekleri ağaçlardan meydana gelecekti. Bu istek, bütün dünyada büyük memnunlukla karşılandı. Dünyanın birçok devletleri, Orta Anadolu iklimine uyabilecek fidanlar ve tohumlar gönderdiler. Böylece ******, sağlamak için bütün ömrünce çalıştığı “Barış”I temsil eden bir parkın ortasında yatırılmış oldu.

******, Ankaranın ağaçlandırılmasına da büyük önem veriyordu. Başkent’in ilk bayındırlık projesini yapmış olan ünlü şehircilik uzmanı Prof. Jansen’den, şehrin yeşillendirilmesine özellikle önem vermesini istemişti. ******, şehrin caddelerinin, sokaklarının ve parklarının ağaçlar ve çiçeklerle süslenmesini, yurdumuzda giriştiği medeniyet mücadelesinin bütünleyici bir bölümü olarak görüyordu.

Anıtkabir’e giden asfalt yol, merdivenin önünde genişçe bir düzlüğe ulaşır. Burada otomobillerin konulması için genişçe bir alan vardır. Anıtkabir’e gelen ziyaretçi, bu düzlükten ve asıl yapının kurulduğu platformdan, Ankara’nın dört yönünü seyredebilir ve böylece tarihin yadigarı olan eski Ankara’yı ve yeni Türkiye’nin her alandaki ileri atılışlarının sembolü olan yeni başkenti karşılaştırmak imkânına kavuşur.

ANITTEPE’DEN ÇEVREYE BAKIŞ
Eski Ankara, tepedeki kalesi, tepenin yamaçlarındaki eski evleri, hanları ve camileri ile, binlerce yıllık tarihin anılarını dile getirir. Eski Ankara’nın dört yanında gelişmiş olan modern şehir, Türk ulusunun çağdaş medeniyet seviyesine ulaşmak için yapmakta olduğu büyük mücadelenin başarılı bir örneği ve bozkır ortasında insan iradesinin yarattığı değerli bir eser olarak seyredenlerde unutulmaz izlenimler bırakır.

KULELER

Anıtkabir’in giriş yerindeki alandan, asıl yapının bulunduğu platforma, yatık bir merdivenle çıkılır. Birbirine bağlı ve hepsi bir bütün meydana getiren Anıtkabir’in ilk bölümü burada başlar. Merdivenin ağzında, sağda ve solda iki kule vardır. Bu kuleler, plan ve yapı bakımından birbirinin benzeridir. Kareye yakın bir dikdörtgen plan üzerine kurulmuş olan kulenin üzerleri piramit biçiminde, oldukça dik çatılarla örtülüdür. Çatıların tepelerinde, eski Türk çadırlarındaki gibi birer tunç mızrak ucu vardır. Kulelerin iç ve dış yüzleri taş (traverten) ile kaplıdır. Pencereleri ve kapıları geniş olduğu için, kulelerin içleri çok aydınlıktır. Tavanları, eski Türk kilimlerinden alınmış geometrik motiflerle süslüdür. Bu Türk süsleme motifleri, kulelerin tavanlarına fresk olarak uygulanmıştır. Kuleler içten ve dıştan çok sadedir. Kapıların üzerlerinde, eski Türk geometrik süsleri ile bezenmiş renkli mozaikler vardır. Dışta duvarların çatı ile birleştikleri yerlerde, kuleleri dört yandan saran Türk oyma işlerinden meydana getirilmiş, sade fakat çok çekici bordürler görülür. Anıtkabir’de böyle 10 kule vardır. Daha önce de söz konusu ettiğimiz gibi, Anıtkabir’deki kuleler, ulusumuzun ve devletimizin var oluşunda büyük tesirleri olan yüce kavramları temsil eder. Bu kavramlar, ******’ün yüce kişiliği ile sıkı sıkıya bağlıdır. (Anıtkabir’in, ******’ün adı altında Türk Ulusu’nu temsil ettiğini hatırlayınız!…)







Anıtkabir’in giriş bölümü, seri halindeki yapı bütününün başlangıcıdır. Anıtın mimarları, oldukça yumuşak ve basık olan Rasattepe’nin üzerinde yükselen yapıya ilk bölümde güçlü bir görünüş kazandırmak için, girişin iki yanına iki kule oturtmuşlardır. Kulelerin gövdeleri geniş pencereli olmasına rağmen, sert ve kesmin siluetlidir. Oldukça basık olan çatıların tepelerindeki sivri başlıklar, bakışları yukarıya doğru çeker. Kulelerin alt katları masif ve piramid biçimdedir. İki kule arasında bir berdiven vardır.







İSTİKLAL KULESİ

Girişte, sağdaki kule, İstiklal Kulesidir. ******, istiklalden yoksun bir ulusun yaşamasından, ölmesini üstün tutardı. O, daha çok genç bir subay iken Türk İstiklalinin korunması için yapılan savaşlara katıldı. ******, Birinci Dünya Savaşı’nda Çanakkale’de kazandığı zaferlerle büyük ün kazandı. Fakat o, dünya tarihinin en büyük komutanları düzeyine, Türk Kurtuluş Savaşı’nı yaparak ulaştı. Kurtuluş Savaşımız baştan başa destanlarla dolu bir ulusal istiklal savaşıdır.

Bu kulede Türk Ulusu’nun (İstiklal)e bağlılığı dile getirilmiştir.

İstiklal Kulesi’nin içinde, kapınınsolundaki duvarda, elinde yalın kılıç tutan bir genç ve bir kartaldan meydana getirilmiş bir kabartma kompozisyonu vardır. Kılıç tutan genç, hürriyeti savunan Türk Ulusu’nu temsil eder. Türk Devletlerinde birçok kez (Devlet arması) olarak değerlendirilmiş olan kartal, gücün, kudretin sembolüdür. Son yıllarda Orta Asya’da Noinula’da yapılan kazılarda, atalarımızın çok sevdikleri kartal resimli sanat eserleri bulunmuştur. Hun İmparatoru Atilla’nın bayrağında da bir kartal resmi vardı. Anadolu Selçuklu Devleti{nin arması da çift başlı bir kartaldı. Yeni Türk Devleti’ni, ulusal tarihimizin yüce değerleri üzerine oturtmuş olan Ata’nın Anıtkabirinde de bu motifin uygulanması çok anlamlıdır. Bu kabartma kompozisyonu sanatçı Zühtü Müridoğlu’nun eseridir. İstiklal Kulesi içinde ******’ün bu konudaki özlü sözlerinden bir kaçı yazılıdır.




HÜRRİYET KULESİ

Merdivenden çıkınca sağda ve solda iki kule görülür. Daha önce de söz konusu ettiğimiz gibi Anıtkabir’de böyle 10 kule vardır. Bu kuleler ******’ün ulu kişiliğini meydana getiren yücü kavramları temsil eder.

Merdivenin solundaki Hürriyet Kulesi’dir. ******, daha Harbokulunda bir öğrenci iken, Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküş sebepleri üzerinde düşünmeğe başlamış ve ulusumuzun bu batıştan, ancak hürriyet içinde çalışıp yükselerek kurtulabileceği kanısına ulaşmıştı. O zamanlar Osmanlı ülkesi, koyu bir istibdat idaresi altında idi. Hürriyeti savunan Türk aydınları ağır cezalara çarptırılıyorlardı.

******, bir kurmay yüzbaşı olarak ordumuzda ilk görev aldığı Şam’da kendisi gibi ülkemizin kurtuluşunu isteyen aydın kişilerle “Vatan ve Hürriyet Cemiyeti” adında bir dernek kurdu. Bu gizli derneğin amacı istibdat idaresini yıkmak. Türk Ulusu’nu hürriyete kavuşturmaktı. ****** bütün ömrünce hürriyeti’nin (özgürlüğün) savunucusu oldu. Çünkü O, çok kez söylediği gibi “Bir ulusu yaşatacak olan sanatın da, bilimin de ancak her bakımdan özgür kişilerden meydana gelen toplumlarda parlayacabileceği”ne inanıyordu.

Kulenin içinde sağdaki duvarın yüzünde bir kabartma kompozisyonu vardır. Bu kabartma da bir at elinde kâğıt tutan bir melek görülür. At, İstiklalimiz için yaptığımız savaşların hızını, elinde kâğıt tutan melek bağımsızlığın kutsal yönünü temsil etmektedir. Bu kabartma sanatçı Zühtü Müridoğlu’nun eseridir. Hürriyet Kulesi’nde ******’ün bağımsızlık kavramındaki özlü sözlerinden birkaçı yazılıdır.